URZĄD GMINY PRZEROŚL

I) WALORY PRZYRODNICZE:

A) Jeziora

Hańcza – najgłębsze jezioro w Polsce, mające ok. 108m głębokości, leżące 10 km na wschód od Przerośli Najgłębsze w Polsce i na Niżu Środkowo- europejskim (108,5 m). Typowe jezioro rynnowe o powierzchni 304 ha, długości prawie 5 km i maks. szerokości 1 km. Lustro wody leży na wysokości 229 m n.p.m. Brzegi pokryte licznymi głazami, w większości strome i wysokie, linia brzegowa urozmaicona malowniczymi zatokami i półwyspami. Dno urzeźbione rowami, dołami i stromymi wąwozami.

Hańcza jest jeziorem amezotroficznym o wodach bardzo czystych, zimnych i o dużej przezroczystości. Urzeźbione rowami, dołami i stromymi wąwozami dno i brzegi pokryte dużymi głazami narzutowymi (szczególnie zachodni brzeg), co oprócz czystej wody podnosi jego atrakcyjność. Roślinność jeziora jest bardzo uboga. Zooplankton charakteryzuje się występowaniem skandynawsko – bałtyckich gatunków skorupiaków. Spośród ryb występuje tu m.in. głowacz pręgopłetwy, sieja, sielawa. Przez jezioro przepływa rzeka Czarna Hańcza (wpływ od północy wypływa na południu). Najbliższe miejscowość Hańcza, Błaskowizna, Cisówek, Mierkinie, Przełomka.Z jeziorem Hańcza związana jest legenda mówiąca iż w jego północnej części, nieopodal dworu w Starej Hańczy, cofające się spod Moskwy wojska napoleońskie zatopiły skrzynie pełne pieniędzy, stanowiące kasę jednego z pułków. Od 1963 r. jezioro Hańcza jest rezerwatem krajobrazowo-wodnym.

• Kościelne
• Krzywólka
• Łanowicze
• Przystajne
• Boczne
• Wersele

Wszystkie jeziora są typowymi jeziorami rynnowymi.

B) Rzeki okolic Przerośli:

• Błędzianka,
• Rucawizna,
• Bludzia,
• Pstrążna,
• Czarna Hańcza,
• Rospuda,
• Kościkówka

C) Głazowiska

• pojedyńcze głazy można spotkać na skraju rynny jeziora Bocznego, gdzie na zboczu tej rynny leży wielki głaz zwany “Królewskim kamieniem”
• duży głaz koło wsi Pawłówka – pomnikowy głaz narzutowy, gnejs biotytowy o obw. 15 m, “Diabelski Kamień”, tkwiący w mroku leśnym nad Hańczą, “
• głazowisko Bachanowo”, stanowi rezerwat geologiczny, leży nad jez. Hańczą, tworząc na przestrzeni 16 km warstwę grubości 40 m, ;
• Prawy Las- pomnikowy głaz narzutowy, granit o obw. 10 m, z wyrytym nazwiskiem niemieckiego generała.
• Pojedyncze głazy narzutowe występują również we wsiach: Iwaniszki, Kruszki, Nowa Pawłówka, Prawy Las, Przełomka

Przełomka

• pomniki przyrody: dwa klony i wiąz;
• pomnikowy głaz narzutowy o obw. 6,75 m, nad jeziorem.
• pomnikowy głaz narzutowy, gnejs o obw. 9,3 m, nad jeziorem;
• ścieżka edukacyjna o dł. 1,5 km wiodąca przez park podworski, m.in. ruiny dworu, pomnikowy jesion wyniosły, Stara Hańcza.

II) WALORY KULTUROWE

A) Przerośl:

• Zbiorowa mogiła poległych w II wojnie (tabl. pamiątkowa)
• Głaz upamiętniający obchody 400-lecia nadania praw miejskich Przerośl, położenie w parku na ul. Rynek (tabl. pamiątkowa)
• Figura św. Agaty, patronki Przerośli (zabytek)
• Herb Przerośli –” Lew za kratą”, położenie w parku
• Budynek szkoły wzniesiony w latach międzywojennych
• Kościół w Przerośli – dzieło ks. Kamińskiego i parafian – wzniesiony w latach 1948-1953
• Zabytkowa dzwonnica 1821r.(zabytek)
• Stara plebania 1883r.(zabytek)
• Kościół w Pawłówce drewniany kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej z 1905 r., przeniesiony z Teolina w 1923 (zabytek)
• Zachowana drewniana chałupa w Hańczy z 2 poł. XIX w.( stare domy)
• Maczugowy układ rynku w Przerośli, średniowieczny układ zabudowy rynku
• Ruiny dworu w Starej Hańczy
• Obiekt militarny: Prawy Las – poniemieckie bunkry z czasów II wojny św.

B) Stare Cmentarze

• w Przerośli: żydowski, ewangelicki i rzymsko-katolicki
• w Rakówku: ewangelicki

C) Izby Regionalne i Galerie

• Galeria wiejska w Przełomce
• Galeria u siebie w GOK-u

D) Imprezy kulturalne

• w sierpniu festyn gminny „Na Przeroślskim Rynku”

E) Odpusty

• Przemienienie Pańskie – 6 sierpnia, a obchodzone uroczyście w pierwszą niedzielę po 6 sierpnia
• Matki Boskiej Siewnej, przypadające 8 września, a obchodzone uroczyście w pierwszą niedzielę po 8 września

III) WALORY TURYSTYCZNE

A) Noclegi

• “Aronia – gospodarstwo agroturystyczne”, Janusz Rant, Krzywólka 17A, 16-427 Przerośl, liczba miejsc noclegowych: 10
• “Domki do wynajęcia nad Hańczą”, Anna Puza, Przełomka 11, 16-427 Przerośl, liczba miejsc noclegowych: 8
• “Gospodarstwo agroturystyczne ”, Józef Walicki, Wersele 7, 16-427 Przerośl, liczba miejsc noclegowych: 7
• “Gospodarstwo agroturystyczne ”, Marian Bielecki, ul. Rynek 1, 16-427 Przerośl, liczba miejsc noclegowych: 15

Inne kwatery

B) Gastronomia z kuchnią regionalną

we wszystkich kwaterach agroturystycznych

C) Punkty informacji turystycznej

• Centrum Informacji Turystycznej – Przerośl, ul. Rynek 7

D) Kąpielisko

• plaża publiczna przy jez. Krzywe
• plaża publiczna przy jez. Koscielne

E) Wypożyczalnie

Na terenie Gminy nie spotkamy wypożyczalni sprzętu, lecz w wielu kwaterach turystycznych możemy korzystać z takiego wyposażenia jak łódki, kajaki, rowery wodne, rowery i inny sprzęt sportowy.

F) Szlaki turystyczne

• „Pierścień Rowerowy Suwalszczyzny” przebiega przez Przerośl, Rakówek (szlak ok. 10,7 km)
• „Podlaski Szlak Bociani” przebiega przez wsie Wersele, Zarzecze, Hańcza (szlak ok. 17,6 km)
• Trasa Rowerowa łącznikowa Przerośl – Prawy Las – Wersele (szlak ok. 8,2 km)

G) Punkty widokowe

• wieża widokowa nad jez. Hańcza, Góra Leszczynowa (272 m);